Love revolution of (spiritueel) egocentrisme?

Een aantal jaren geleden verbleef ik een tijdje in een ecologische leefgemeenschap: Een boerderij met een stuk land met kassen en moestuinen waar volgens de permacultuur principes voedsel werd verbouwd. In ruil voor je bijdrage aan de community (op het land werken, koken of klussen) mocht je in een van de caravans of yurts logeren en deelnemen aan de gezamenlijke maaltijden. De gemeenschap werd bestierd door de eigenaar van het terrein, Frank: een verbitterde kerel met een enorme bierbuik die graag preekte over vrijheid en gelijkheid maar ondertussen de hele dag ongegeneerd bevelen uitdeelde - met name aan vrouwen - en zijn territorium graag zogenaamd gekscherend ‘Frankrijk’ noemde. Mijn bijdrage aan het geheel bestond onder andere uit het klaarmaken van de maaltijden, werk dat door Frank als ondergeschikt werd geacht en waar hij dan ook geen goed woord voor over had (ook al schepte hij altijd met grote graagte nog een extra portie op). Met een groep van zo’n twintig man aten we ’s middags uitgebreid buiten aan een lange tafel gevuld met schalen met allerlei lekkere gerechten. Ondanks de terreur van Frank was er een gezellige sfeer van gemeenschappelijkheid en genoten we van de overvloed van de oogst.

Aan het einde van zo’n zomerse lunch kwamen er eens bezoekers langs. Er was ruim voldoende te eten over dus we boden ze aan om nog wat te lunchen. Toen ik de keuken in wilde lopen om schone borden te pakken, kreeg ik de wind van voren. Onze gasten konden prima van de al gebruikte borden eten, we waren toch niet vies van elkaar?! Ik zei dat het een kleine moeite was om even schone borden te halen, waarop Frank streng antwoordde: ‘Dat is kleinburgerlijkheid’. De vaste bewoners knikten instemmend en legden mij uit dat we hier zo echt niet te werk gingen. Geschrokken van wat hun bezoek allemaal teweeg bracht, susten de gasten de grote baas en zijn volgelingen. Ze verzekerden hen dat het echt geen enkel probleem was om van vieze borden te eten, en zo geschiedde…

Aan dit voorval moet ik de laatste tijd vaak denken als ik op social media de berichten van anti-corona-maatregelen-strijders lees. Wat is het toch met idealisten dat de sfeer zo gauw ongezellig en hard tegen hard wordt, dat het eigen ideaal belangrijker wordt gemaakt dan het welzijn van het grote geheel?

Een paar voorbeelden:

‘Nee, ik laat mijn leven niet door die anderhalve meter bepalen hoor. Dat is niet mijn werkelijkheid. Ik ben een vrij mens.’

‘Oh, ik voel me zo opgelucht en bevrijd, eindelijk weer mezelf. Ik heb vandaag urenlang door de stad gezworven, zonder aan corona te denken. Heerlijk om gewoon te lopen zonder steeds bang te hoeven zijn dat ik niet genoeg afstand houd.’

‘Ik laat me niet dwingen om in een samenleving te leven waar je afstand moet houden. Zo ben ik niet. It’s time for a love revolution.’

‘We glijden af richting een politiestaat en laten ons als makke schapen opsluiten.’

‘Zouden de Joden zich zo gevoeld hebben? Worden wij straks ook afgevoerd als we ons niet aan de regels houden?’

‘We hebben als mensen nou eenmaal knuffels nodig. En vrouwen hebben nog veel meer aanraking nodig dan mannen. Als ik ongelukkig word, dan gaat mijn afweer omlaag en dan loop ik alleen maar meer kans om ziek te worden. Dus hug ik met wie ik wil, als ik dat zo voel. Ik heb laatst zelfs een heerlijke massage mogen ontvangen.’

‘Ik kom met mijn kinderen een winkel binnen en mensen duiken opzij omdat ik niet precies 1,5 meter afstand houd. Wat een angst overal!

De grove, ongepaste vergelijking met de Jodenvervolging ben ik op meerdere plekken tegengekomen. Waar haalt iemand het vandaan om zoiets gruwelijks als de holocaust te vergelijken met de beschermingsmaatregelen tegen deze pandemie?! Ik vind het zo tegenstrijdig dat in de naam van liefde zulke kwetsende dingen worden geroepen. En dat in de naam van liefde voor zogenaamde vrijheid (de definitie van vrijheid is hier: ‘ik wil zelf doen waar ik zin in heb’) wordt gevochten, terwijl de veiligheid van kwetsbare mensen daardoor in gevaar wordt gebracht.

Alles wordt uit de kast gehaald, vooral theorieën over dat corona een hoax is (ja, en als corona niet gevaarlijk is dan hoef je dus ook geen afstand te houden…) en dat ‘ze’ ons willen opsluiten, domineren, vaccineren en chippen: ‘Alle geheime plannen komen nu aan het licht.’ Er zijn zelfs wereldomspannende kinderhandelnetwerken ontmanteld (‘de meest winstgevende industrie op deze aarde’). Zo werd er laatst in New York een groep kinderen uit kilometers diepe tunnels bevrijd. Niets over gehoord? Dat komt omdat de gewone media onbetrouwbaar zijn, omgekocht door de grote geheime machthebbers…

Gezien het aantal duimpjes en hartjes onder de berichten, is er sprake van een hele gemeenschap die voor ‘vrijheid’ kiest. Samen vechten ze tegen ‘de angst die iedereen nu in de greep houdt’. Het gekke is: ik ervaar helemaal geen angst op straat. Ik vind de sfeer over het algemeen erg vriendelijk en tolerant. Buren praten meer met elkaar en tijdens wandelingen in het park zijn er veel meer onderlinge begroetingen dan vroeger. Zo bevreemdend: als je afstand houdt dan kies je voor angst, en als je lekker je eigen gang gaat en daarmee anderen in gevaar brengt (en dus voor angst zorgt) dan kies je voor liefde.

Onder een van de berichten lees ik tussen alle hartjes en ‘hear hear’ reacties het verhaal van een vrouw die vorige maand maar ternauwernood corona heeft overleefd. Of er toch alsjeblieft met inachtneming van social distancing voor liefde gekozen mag worden, omdat er anders slachtoffers gaan vallen. Degene die het oorspronkelijke bericht schreef (iets met ‘sinds de corona is uitgebroken houden wij gewoon nog steeds lekker wekelijks vrouwencirkels in de yurt: I choose love!’) reageert niet.

Kijk, als je gewoon zegt dat je het moeilijk vindt om deze tijd uit te houden, dan heb ik alle begrip. Het is ook moeilijk! In deze periode met social distancing, thuis op elkaars lip zitten en een economie die op instorten staat word je aardig op de proef gesteld. Diepe angsten kunnen naar boven komen. Als je relatie niet goed is, dan zul je het nu merken. Er is geen escape meer.

Hoe kun je in zo’n veeleisende situatie hier en nu vrij zijn en blijven? Niet door te vechten tegen wat er is, maar door dwars door de frustratie heen benieuwd en in verbinding te blijven, door het uit te houden en erdoorheen te ademen, net zoals je door een moeilijke yogahouding ademt. Op deze manier discipline beoefenen is voor ons Nederlanders wellicht nieuw. We zijn nou eenmaal in overvloed opgegroeid. Het klinkt allemaal zo mooi: kiezen voor vrijheid, je leven niet laten bepalen door ‘het systeem’. Maar ondertussen zie ik eigenlijk gewoon verwende westerlingen die niet gewend zijn om niet alles te kunnen doen wat ze willen en over hun egoïsme een mooi spiritueel sausje gieten.

Met hun starre denkbeelden saboteren de vrijheidsstrijders juist de vrijheidsstrijd. Door al bij voorbaat precies te weten hoe alles zit, belemmeren ze de juist zo nodige open maatschappelijke discussie. We willen hetzelfde: een gezonde aarde, leven vanuit liefde in plaats van angst, de eenheid van de mensheid. En natuurlijk moeten we nu extra alert zijn op onze vrijheid. Op door winstbejag gedreven machtige mensen die proberen om een slaatje te slaan uit de coronacrisis. Op de mogelijke effecten van al die straling waar we aan worden blootgesteld. Op apps die ons op de voet kunnen volgen. Op de situatie van ouderen. 

Een afgebakend geloofssysteem (in dit geval: ‘er zit een grote samenzwering achter dit alles’ of : ‘ze willen ons opsluiten en manipuleren’) heeft nog nooit voor vrijheid gezorgd. Zwart-wit denken in welke vorm heeft nog nooit voor vrede gezorgd. En vrede hebben we juist zo nodig! De aarde schreeuwt om een love revolution in de ware zin van het woord: om meer respect voor al wat leeft, om ademruimte voor de natuur, om genezing in plaats van symptoombestrijding, om een nadruk op gezondheid in plaats van economische groei. Om gelijkheid en verbinding.

De enige die verandering kan bewerkstelligen ben je zelf. Als we een integere wereld willen, waarin morele waarden bepalend zijn, dan moeten we toch zelf volgens die waarden leven? Be the change en geef wat je te geven hebt. Luister en communiceer van hart tot hart in plaats van star voor je eigen gelijk te vechten. Of, om te spreken met de woorden van dé vrijheidsdeskundige Nelson Mandela: ‘For to be free is not merely to cast off one's chains, but to live in a way that respects and enhances the freedom of others.’